با توجه به آمارهای اعلام شده میزان نگهداری از حیوانات خانگی در ایران روند رو به افزایشی داشته است. مهم‌ترین و متداول‌ترین بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان در کشور ما هاری، کیست هیداتیک، تب مالت، سیاه زخم و... است که می‌‌توان به آنها اشاره کرد. البته بیماری‌هایی همچون جنون گاوی، تب کریمه کنگو و آنفلوانزای پرندگان را نیز نباید نادیده بگیریم، چرا که خطر ورود و شیوع آنها همواره ما را تهدید می‌کند. تا‌کنون850 بیماری قابل انتقال بین حیوان و انسان شناسایی شده است. تعجب نکنید این رقمی است که مطمئناً در سال‌های بعد بیشتر و بیشتر خواهد شد.
با توجه به اهمیت بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان، اطلاع رسانی و ارتقای سطح آگاهی جامعه در این زمینه از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. اغلب کارشناسان و متخصصان دامپزشکی با بیان این مطلب که هر روز بر تعداد افرادی که به نگهداری حیوانات خانگی
رو می‌آورند، اضافه می‌شود، تأکید میکنند: در تمام جوامع مهم‌ترین مشکلی که در این زمینه مطرح می‌شود، مسئله بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان است.
به هر حال نگهداری حیوان در منزل بیشتر از آنکه نفع داشته باشد، ضرر دارد. اصولا زندگی انسان و حیوان در کنار یکدیگر با توجه به مسائل بهداشتی نمیتواند ایده‌ای مناسب باشد. بسیاری از بیماری‌ها بین انسان و حیوان مشترک هستند و به‌راحتی از حیوان به انسان سرایت می‌کند. در بعضی از موارد بیماری خاصی در حیوان میتواند انسان را از پا در آورد.
موارد دیگری نیز وجود دارد که ثابت می‌کند، حیوان نمیتواند در محیطی زندگی کند که انسان در آن قدم گذاشته است. به‌عنوان مثال ریزش موی گربه میتواند حساسیتی خطرناک را در انسان به همراه داشته باشد. فراموش نکنیم انسان و حیوان وجه مشترکی در بهداشت ندارند، چون حیوان فاقد شعور و درک است و برایش فرقی نمی‌کند که در ظرف غذای شما اجابت مزاج کند یا در توالت فرنگی! مهم‌ترین بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان در کشور ما عبارتند از:
هاری
بسیاری از مردم بر این باورند که انسان تنها از طریق گازگرفتن سگ هار به بیماری هاری مبتلا می‌شود، در حالی که گاز گرفتن حیواناتی همچون گربه، خفاش، موش و گرگ نیز میتواند منجر به هاری شود.
در مورد هاری بهترین راه پیشگیری واکسیناسیون حیوانات خانگی است. البته در سال‌های اخیر برای واکسینه کردن حیوانات وحشی و همچنین سگ‌های ولگرد که به‌صورت دسته جمعی در اطراف شهرها دیده می‌شوند نیز اقداماتی صورت گرفته است. به هر حال اگر انسانی توسط حیوانی مشکوک گاز گرفته شد، باید بلافاصله از سرم ضد‌هاری استفاده شود و به یاد داشته باشید که تزریق به موقع این سرم میتواند از مرگ فرد جلوگیری کند.
کیست هیداتیک
ایجاد کیست هیداتیک در اثر ورود تخم‌های انگل اکینوکوکوس (موجود در مدفوع سگ) به دستگاه گوارش انسان صورت می‌‌گیرد. این کیست‌ها بسته به اینکه در ریه، کبد، مغز یا هر بافت دیگری ایجاد شده باشند، قادر به بروز عوارض مختلفی هستند و برای برداشتن آنها نیاز به عمل جراحی است. درمان ضد‌انگل دوره‌ای حیوان خانگی (سگ)، رعایت بهداشت فردی و نیز ضدعفونی کردن سبزیجات مصرفی از موارد پیشگیری است.
توکسوپلاسموز
انگل خونی توکسوپلاسموز در اکثر گربه‌های ولگرد مشاهده می‌شود و درصورت خارج شدن گربه خانگی از منزل و معاشرت با گربه‌های ولگرد احتمال آلوده شدن آن بسیار است. چنین گربه‌‌ای باید به‌صورت دوره‌ای تحت درمان باشد. اگر چه در انسان عوارض آن خفیف است، ولی در خانم‌های باردار میتواند منجر به سقط جنین شود.
بیماری خراش پنجه گربه
به‌طور معمول، زیر ناخن گربه یک سری میکروب وجود دارد که درصورت چنگ زدن گربه، این میکروب‌ها از طریق خراش وارد بدن شده و باعث بروز این بیماری می‌شوند. در این بیماری انسان تا 3 روز متوالی تب می‌کند و گاهی نیز دچار تهوع و سردرد می‌شود.
تب طوطی
تب طوطی نوعی بیماری است که از طریق پرندگان گروه منقار طوطی‌ها به انسان منتقل می‌شود. البته دیگر پرندگان نیز درصورت ابتلا به تب روده (به‌خصوص در تابستان)، با دفع باکتری سالمونلا از طریق مدفوع می‌‌توانند موجب به خطر افتادن سلامتی انسان‌ها، خصوصا افراد ضعیف و بچه‌ها شوند. خوشبختانه این بیماری درمان پذیر است و بیشتر در اثر عدم‌رعایت بهداشت در اماکنی همچون رستوران‌ها به انسان منتقل می‌شود.
راهکارها
آلرژی به حیوانات خانگی میتواند باعث علائمی از جمله عطسه، سرفه و خارش و آبریزش چشم‌ها شود.پیش از آنکه به‌عنوان آخرین چاره به فکر خلاص‌شدن از حیوان تان بیفتید این توصیه‌ها را به کار ببندید:
سعی کنید حیوان را در هنگامی که هوا مناسب است در خارج از خانه نگهدارید. اگر حیوان داخل خانه است، به او اجازه ندهید نزدیک اتاق خواب شخصی برود که دچار آلرژی است.
از صافی هوا یا تهویه مطبوع برای کاهش گردش مواد آلرژی‌زا در سراسر خانه استفاده کنید.
در جارو برقی از فیلترهای HEPA استفاده کنید.
افراد دچار آلرژی باید از گرداندن و در آغوش‌گرفتن حیوانات خانگی اجتناب کنند.
با جارو کردن مداوم، گردگیری و شست‌وشو خانه را پاک نگهدارید.
پس از هر بار تماس با حیوان دست‌هایتان را کاملا بشویید.
فضولات سگ و گربه را روزانه از حیاط جمع کنید، به‌خصوص در نواحی‌ای که کودکان و حیوانات در آن بازی میکنند.
جعبه شن محل دفع حیوانات را بپوشانید.
دست کم سالی یک بار حیوانات خانگی را از لحاظ آلودگی انگلی آزمایش کنید.
برنامه واکسیناسیون باید توسط دکتر دامپزشک و بعد از معاینه دقیق حیوان صورت گیرد. از دادن خود‌سرانه داروی انگل به حیوان خانگی خود جداً پرهیز کنید. شما می‌توانید با مراجعه به نزدیکترین کلینیک دامپزشکی از آنها درخواست واکسیناسیون و درمان انگلی حیوان خود را کنید.
